İki dünya rekortmeni Kristin Harila ve Tenzin Lama Sherpa
TENZİN LAMA SHERPA (RAHMETLİ)
(KRİSTİN HARİLA BİRLİKTE 92 GÜNDE 14×8000 rekorunu kıran SHERPA, o olmasaydı Kristin Harila bu rekoru kıramazdı)
Ölüm tarihi : 7 Ekim 2023
Yeri : Shishapangma 8000 metre kuzey yüzü ÇIĞ Sonucu (Bedeni bulunamadı hala kayıp)
Herkes Kristin Harila’yı konuşuyor ama işin mutfağındaki KURMAY Tenzin LAMA’dır.
Kristin ile Tenzin 2023 yılında bu falaiyetleri gerçekleştirirken her ikisi ile 14×800 projesi süresi boyunca iletişim halindeydim. Her kamplarını, her zirvelerini ÖZEL MESAJ ile kutladım. İkisi de çok naif insandı. Kendilerine atılan milyonlarca mesaj arasından bana dönüş yapacak kadar mütevaziydiler.
Bende zaman zaman bu süre zarfında sosyal medyamda bunları paylaşmıştım.
ŞİMDİ SİZE DÜNYA REKORTMENİ TENZİN SHERPA’NIN HAYAT HİKAYESİNİ AKTARACAĞIM :
Kısa 35 yıllık hayatında, sadece 10 yılını Himalaya dağcılık seferlerine rehberlik ederek geçirdiğinde, Tenjen Sherpa dayanıklılığı ve alçakgönüllülüğüyle tanınıyordu.
Nepal’in ünlü Sherpa dağcılarının çoğunun aksine, Tenjen Everest Dağı’nın altındaki Khumbu bölgesinden değil, dünyanın beşinci en yüksek dağı olan Makalu Dağı’nın eteklerindendi.
1988’de doğduğu Walung köyünün dik teraslarında yak güder ve patates yetiştirirdi, sekiz kardeşin yedincisiydi. Hiç okula gitmedi, ancak bir manastıra gitti ve bu nedenle şanslı sayı yediye atfen ‘Mantare Lama’ lakabıyla tanındı.
Tenjen, yüksek irtifada teknik tırmanış yöntemlerinde hızla ustalaştı ve zirvelere ip bağlamak için uluslararası seferler tarafından çok arandı. Çoğu Nepalli tırmanış rehberi için bu isimsiz ve büyük ölçüde nankör bir iştir, zirveye çıkmalarına yardımcı oldukları yabancılar ise en çok ilgiyi ve şöhreti alırlar.
Ancak bu Tenjen’i çok fazla rahatsız etmedi. O şikayet eden bir tip değildi ve keşif gezileri ona para kazandırdı. Ancak Tenjen aynı zamanda tırmanmanın sadece bir iş değil, aynı zamanda keyif aldığı ve başarılı olduğu bir macera olduğu yeni nesil Nepallileri temsil ediyordu.
Bu yılın başlarında, sadece 92 günde 8.000 m’nin üzerindeki 14 zirveye tırmandı ve Norveçli dağcı Kristin Harila’nın da bu başarıyı elde etmesine yardımcı oldu. Dünyanın en yüksek zirvelerine en kısa sürede tırmanarak Nepalli-İngiliz dağcı Nims Purja’nın kırdığı önceki 14 zirve rekorunu kırdılar.
Belki de kayıtlardan daha dikkat çekici olanı Tenjen Sherpa’nın mücadelesinin hikayesiydi. Henüz 13 yaşındayken evlendirildi. Babası ailesini terk etti ve Tenjen, annesinin kardeşlerine, karısına ve kendi iki oğluna bakmasına yardım etmek zorunda kaldı.
Maddi sıkıntılar Tenjen’i köyü terk etmeye ve servetini başka yerde aramaya zorladı. Okuldan yoksun olduğu için sadece iki seçeneği vardı: Hindistan’a göç etmek veya tırmanma seferlerinde hamal olarak çalışmak.
Tenjen daha çocukken, köyünün yakınındaki Makalu kampına düzenlenen seferleri görmüş ve tırmanış ekipmanlarına, gösterişli kıyafetlerine ve bazı komşularının rehberlik yaparak kazandığı paraya hayran kalmıştı.
Tenjen, birlikte çalıştığı ünlü Sherpa rehberlerinden ilham almıştı ve kendisi de yüksek irtifa rehberi olmaya kararlıydı. Bunun riskli bir iş olduğunu biliyordu ama iyi para kazandırıyordu.
Tenjen, son yıllarda Himalaya tırmanış işini yabancı şirketlerden devralan yeni Nepalli dağcılık donanımcılarından biri olan Seven Summit Treks’te iş buldu. Bu şirket, Makalu bölgesinden olan ve kendisi de 14 sekiz binlik dağın tamamına tırmanmış yetenekli bir dağcı olan Mingma Sherpa tarafından yönetiliyor.
Mingma, Tenjen’i 2014 yılında bir keşif gezisiyle Makalu’ya gönderdi ve yüksek irtifada daha önce hiç deneyimi olmamasına rağmen Güney Zirvesi’ne ulaştı. Tenjen, ipleri hızlı bir şekilde sabitlemeyi, krampon takmayı, şişelenmiş oksijen kullanmayı ve dik bölümlerde diğer tırmanıcılara emniyet sağlamayı öğrendi.
2016 yılında Tenjen, bir halat sabitleme ekibinin parçası olarak Dhaulagiri Dağı’na gönderildi ve dünyanın yedinci en yüksek dağının zirvesine ulaştı. Tenjen bundan sonra hiç geriye bakmadı ve denediği her zirveye başarıyla ulaştı.
Temmuz 2023’e kadar dünyanın en yüksek 35 dağına tırmanmıştı, birçoğuna birden fazla kez. Bu yılın mayıs ayında Cho Oyu’ya tırmandıktan sonra Harila’nın 14 sekiz binlik dağın hepsini tırmanan ilk kadın olmasına yardımcı olmuştu.
Musondan sonra Çin’deki Shishapangma Dağı’ndaydı ve 14 sekiz binlik dağın hepsini tırmanan ilk kadın Amerikalı olmak için vatandaşı Anna Gutu ile yarışan Amerikalı dağcı Gina Marie Rzucidlo’ya rehberlik ediyordu, ikisi de 13 zirveyi tamamlamıştı ve geriye sadece bir tane kalmıştı. Rzucidlo, Harila ile hızlı bir tırmanıcı olduğunu kanıtladığı için keşif şirketinde olmamasına rağmen Tenjen’i son anda işe almıştı.
7 Ekim günü, saat 12:30 civarında bir çığ parçası Gutu ve rehberi Mingmar Sherpa’yı 7.600 metre yükseklikte sürükledi. Birkaç saat sonra, Tenjen ve Gina da Shishapangma’nın kuzey yüzünde 8.000 metrede bir çığa yakalandı. Cesetleri asla bulunamadı.
Tenjen’in ailesi için bu ek bir trajediydi. Dağcı olan iki kardeşi Norbu ve Phurba daha önce ölmüştü. Phurba 2023 baharında Everest’te öldü, Norbu ise Covid-19 salgını sırasında öldü. Diğer üç kardeşi erken yaşta ölmüştü.
Tenjen’in en büyük kardeşi Walung’da kalan tek kişi ve aile teraslarını işliyor. En küçük kardeş Pas Dawa da dağcılık rehberi olarak çalışıyor.
Pas Dawa, keşif gezileri arasında bize Katmandu’da verdiği bir molada “Bu işe devam mı edeceğim yoksa bırakacağım mı bilmiyorum” dedi. “Dağlarda çalışmazsak ailelerimize bakamayız ama bu asla geri dönemeyeceğimiz bir iş.”